Dowgird dociera do stolicy. Zamierza oddać czarną sakwę hetmanowi Sobieskiemu, lecz nie zastaje go w pałacu. Pułkownik zaczyna realizować swoją misję. Wzywa do udzielenia pomocy ludności Prus, agituje szlachtę na rzecz powrotu do Polski jej dawnego lenna, utraconego w wyniku traktatów welawsko-bydgoskich. Przybyły do stolicy Hollstein również nie traci czasu. Wskutek obmyślonej przez niego intrygi Dowgird zostaje aresztowany przez straż marszałkowską. Następnego dnia ma być wydany rezydentowi elektorskiemu. Hetmana Sobieskiego nie ma w Warszawie, więc intryganci czują się pewnie. Zrozpaczony Pilch bezskutecznie próbuje zebrać szlachtę, aby odbić pułkownika.